MAYMUNCUK
Otiorhynchus spp.
ve
ASMA HORTUMLU BÖCEĞİ
Megamecus shevketi
TANIMI:
Genel olarak siyah veya koyu kahverenkli, 5-15 mm boyunda böceklerdir. Vücutlarının üzeri yıldız lekeli veya çizgilidir. Ağız parçaları kısa ve geniş hortum şeklindedir. Uçları ikiye ayrılmış gibi göründüğünden üçgene benzer. Sert kanatlarının kapladığı karın kısmı ovaldir. Kalın kabuklu kanatlarının altında zar kanatları bulunmadığından uçamazlar. Bulundukları yerde rahatsız edildiklerinde kendilerini toprağa sırt üstü atarlar. Hareketsiz olarak ölü taklidi yaptıklarından Maymuncuk adını almışlardır.
YAŞAYIŞI (BİYOLOJİSİ):
Kışı ergin halde yere düşmüş yapraklar ve asma kabukları altında geçirirler. İlkbaharda gözler uyanmaya başlarken erginler asmalara tırmanarak kabaran gözleri uç kısmından taban kısmına doğru kemirirler. Daha sonraları, yeni çıkan yaprakları yiyerek beslenirler. Gündüzleri asmanın dibinde toprakta, yarık ve çatlaklarda, kabuk altlarında gizlenirler. Geceleri faaliyete geçerler. Yumurtalarını asmaların dibine veya toprak içerisine yapıştırmaksızın bırakırlar. 15-20 gün sonra yumurtadan çıkan larvalar toprağa geçer ve bitki kökleri ile beslenerek gelişirler. 8-10 Ay sonunda toprak içinde yaptıkları odacıkta pupa olurlar. Pupa dönemleri genel olarak 20-35 gün devam eder. Çıkan erginlerin ömrü 40-90 gün arasında değişir. Genellikle 1-1.5 yılda bir döl verir.
KONUKÇULARI:
Maymuncuklar genel zararlılardır.
Türkiye’de rastlanan önemli türler ve saptanan konukçuları aşağıdaki listede görülmektedir.
Tür | Konukçu |
O. scitus Gryll | Asma |
O. peregrinus Stierl | Asma |
O. sulcatus F. | Asma, zeytin |
O. anatolicus Boh. | Asma, kayısı, vişne |
O. ligustici | Asma |
O. turca Boh. | Asma, erik, elma |
Megamecus shevketi M | Asma |
ZARARI:
Erginler ilkbaharda kabarmakta olan gözleri genç aşıları, filizleri daha sonraları yaprakları yemek suretiyle zarar meydana getirirler. Gözlerde beslenmeleri sonucu gözün açılmamasına neden olurlar. Bunların zararına uğrayan bir bağ uzaktan bakıldığında don vurmuş bir görünümdedir. Yapraklardaki zararı damar aralarını genişçe, muntazam, sadece yaprak damarları kalacak şekilde yemek suretiyle olur. Yaprak tipik bir dantela görünümü alır.
Zararlının larvaları asmanın kökleri ile beslenirler. Yoğun larva hücumuna uğrayan asmalar ya tamamen kurur veya cılız kalıp verimden düşer. Bilhassa yeni kurulmuş bağlardaki zarar önemlidir.
MÜCADELESİ :
Kültürel Önlemler :
Bağın içinde veya çevresinde kışlayabileceği barınak yerleri yok edilmeli, bağ yabancı otlu bırakılmamalıdır.
Mekanik Mücadele :
Zararlının asmaya yerden sürünerek tırmanması dolayısıyla asmaların kalın dallarına yapışkan bir macun, çepeçevre sürülerek erginler yakalanabilir. Bir başka yöntemde ise bulaşık olduğu bilinen asmaların gövdelerindeki kabuklar sıyrılır. İki ucu açık hale getirilmiş 30 cm uzunluğunda kesilmiş kargılar hazırlanır. Bir ucu asmanın kök boğazından 5-10 cm uzaklıkta kargının 1/3 ü toprağın içinde kalacak şekilde saplanır. Kalan 2/3 uzunluktaki kargının diğer ucu asma gövdesine dayandırılır. Bu şekilde asma başına bir adet olmak üzere kargılar yerleştirilir. Her gün öğle saatlerinde kargılar sökülür. İçine bir çomak sokularak yakalanan erginler dışarı çıkarılır ve ezilerek yok edilir.
Kimyasal Mücadele:
Erken ilkbaharda, zararlının çıkması muhtemel olan zamanda o yöreyi temsil edebilecek nitelikte bağlarda sürvey yapılmalıdır. Zararlının kendisi veya zararı görülür görülmez ilaçlamaya geçilmelidir. İlaçlama yapılırken asmanın tümüyle ilaçlanmasına özen gösterilmeli, özellikle gözler ve kök boğazları tamamen ilaçla kaplanmalıdır. Zararlının gece faaliyet göstermesi dolayısıyla ilaçlamanın akşamüzeri yapılması daha uygundur.