HARNUP GÜVESİ
Ectomyelois ceratoniae
TANIMI:
Polyfag bir meyve zararlısı olan Harnup güvesinin ön kanatları gri renkli olup, genel görünüşü küf rengindedir,üzerinde kirli beyaz,siyah renkli lekeler vardır. Uzunluğu 8-10 mm,kelebeklerin kanat açıklığı 20-25 mm’dir. Ergin dişi 100-350 arasında yumurta bırakır. Yumurtalar oval-yuvarlağımsı, ilk bırakıldığında beyaz, daha sonra kızıl kahve renginde, 0.7×0.5 mm boyutlarındadır.
Larvalarda vücut pembemsi, baş ve pronotum kahverengidir. Olgun larva boyu ortalama olarak 18 mm yi bulur. Pupa kahverenginde olup, açık gri ağ benzeri bir kokon ile örtülüdür. Uzunluğu 10 mm, eni ise 3 mm kadardır.
YAŞAYIŞI:
Ağaç üzerinde veya altında kalmış harnup, yenidünya, nar meyveleri ile portakal, altıntop, japon kavağı vb. gibi ağaçların kavlamış kabuk altlarında kışı larva olarak geçirir. Yazın erginler çıkışı takip eden günde yumurtlamaya başlar. Kış konukçularından kelebek çıkışları genellikle nisan ilk haftası ile haziran ayı son haftası arasında olmaktadır.
ZARARI:
Harnup güvesi turunçgillerde özellikle unlubit ile bulaşık göbekli portakallar ve altıntopu tercih etmektedir.Bunun dışında badem,kayısı,ayva,kestane,elma,armut,üzüm,incir,fındık,nar gibi yaş ve kuru meyvelerde zarar yapar.Mart sonlarında pupa olup,nisan sonunda kelebekler çıkar.İlk dölün kelebekleri yumurtalarını harnup ve malta eriği meyveleri üzerine bırakır,larvalar meyvelerin iç kısımlarına galeriler açarak beslenirler ve buralarda pupa olurlar.İkinci dölün kelebekleri ise Haziran ayında görülür ve bunlar da yumurtalarını portakal ve diğer konukçulara bırakırlar.Larvalar meyve içerisinde beslenir ve zarara uğrayan meyveler dökülür.
DOĞAL DÜŞMANLARI:
Phanerotoma flavitestacea Fish., Habrobracon hebetor Say., Bracon lactus Wesm. (Hym.: Braconidae) ve Trichogramma spp. (Hym.: Trichogrammatidae) tesbit edilmiştir. P.flavitestaceae ve Trichogramma sp. sırasıyla aşağıda görülmektedir.
MÜCADELESİ:
Kültürel önlemler:
Turunçgil plantasyonları içinde veya çevresinde harnup ve yenidünya gibi diğer konukçu bitkileri yetiştirilmemelidir. Eğer yenidünya yetiştirilecekse zamanında iyi bir karaleke mücadelesi yapılmalıdır. Ticari değeri olmayan hastalıklı meyveler ağaç üzerinden toplanarak yok edilmelidir. İlk vuruklu meyve dökümünden kasım ayı ortasına kadar 4 günde bir dökülen meyveler toplanarak gömülmelidir. Bu yolla döküm %80’in üzerinde azaltılabilmektedir. Fakat bu kültürel önlemlerin başarılı olabilmesi için tüm turunçgil yetiştiricileri tarafından uygulanması gerekir.
Biyolojik mücadele:
Yukarıda sözü edilen parazitoidlerin doğada korunarak etkinliklerinin artırılmasına özen gösterilmelidir. Bu zararlının biyolojik mücadelesinde, Bacillus thuringiensis’li ve preparatlar haziran son yarısından itibaren 10-15 gün ara ile turunçgil ağaçlarının her yanı, özellikle meyveler iyice ıslanacak şekilde yüksek basınçlı motorlu pülverizatörle uygulanır. Bu şekilde yapılacak bir mücadele sonunda zarar önemli ölçüde önlenmiş olur.