TURUNÇGİL BEYAZ SİNEĞİ
Dialeurodes citri
Tanımı:
Erginleri üzerini kaplayan beyaz toz şeklindeki mumsu madde nedeniyle beyaz renkte görülür. Boyu 1-1.5 mm’dir (Şekil 1). Yumurtaları oval olup kısa bir sapla yaprağa bağlanmıştır. Yumurtadan çıkan nimf hareketli olup birkaç saat dolaştıktan sonra yaprak alt yüzünde styletini sokarak sabitleşir ve kabuklubit görünümündedir. Pupa’da, ergin çıkışına ortalama bir hafta kala, kırmızı gözler belirginleşir
Yaşayışı:
Zararlı, kışı pupa (% 95) ve 3. dönem nimf (% 5) olarak geçirir. İlkbaharda nisan ayının ilk yarısından itibaren çıkmaya başlayan erginler yumurtalarını eşeyli veya eşeysiz olarak yeni oluşan yaprakların alt yüzlerine bırakırlar. Bir dişi 150-200 adet yumurta bırakır. Üç nimf ve bir pupa döneminden sonra ergin olurlar. Ergin öncesi dönemler 1. döl için 60-80 gün, 2. döl için 45-60 gün ve 3. döl için 220-260 gündür. Birinci dölden sonraki döllerde döller arası girişim söz konusudur.
Zarar şekli:
Nimfleri ve pupaları yaprak altlarında beslenerek doğrudan zarar verdikleri gibi, yoğun tatlımsı madde salgılarıyla fumajine neden olurlar.
Konukçusu:
Turunçgillerden başka trabzonhur-ması, tespih ağacı, kokar ağaç vb. gibi 100’ün üzerinde konukçusu olan polifag bir zararlıdır
Mücadelesi:
Kültürel önlemler :
Temiz fidan kullanılmalı, dikim aralıklarına dikkat edilmeli ve sık dikimden kaçınılmalıdır. Ara tarımı yapılmamalıdır, zeytin, kiraz, şeftali ve erik gibi yüksek boylu ağaçlar arasına turunçgil tesis edilmemeli, ağaçları güçlü bulundurmak için tüm kültürel işlemlere özen gösterilmelidir (en uygun ekolojik koşullarda yetiştirme, tür ve toprak özelliğine uygun anaç seçimi vb.). Özellikle yumurta açılımına rastlayan dönemlerde sulama, olanak varsa yağmurlama şeklinde yapılmalıdır. Budama ile hava sirkülasyonu sağlanmalı, zorunlu olmadıkça rüzgar kıran ağaçları dikilmemelidir.
Biyolojik mücadele :
Diğer turunçgil zararlılarının mücadelesinde gerekli durumlarda seçici ilaçlar kullanılarak yukarıda belirtilen doğal düşmanların korunması esas alınmalı; zararlının sorun olduğu bahçelere S.parcesetosum salımı yapılmalıdır. Beyazsinekle bulaşık bahçelere ilk yıl ağaçların % 10’luk çok yoğun bulaşık kısmına 15-50 ergin/ağaç olacak şekilde salınmalıdır. Salımlar laboratuvar üretimlerinden veya yerleştiği bahçelerden toplanarak yapılabilir. S.parcesetosum ve E.lahorensisithal böcekler olup ülkemizde kışı geçirebilmektedirler. Yalnız E.lahorensis düşük zararlı yoğunluğunda kısmen etkili görülmektedir. Bu nedenle S.parcesetosum tüm ülke genelinde yaygınlaştırılmalıdır.
Kimyasal mücadele :
Kültürel ve biyolojik mücadele yöntemlerinin uygulanması halinde, yapılan kontrollerde yaprak başına en az 3 adet canlı D.citri bireyi (yumurta, nimf, pupa) bulunuyorsa ilaçlı mücadele yapılır. Doğada ilk kez 3. dönem nimfler görülünce ilaçlama yapılmalıdır. Bu uygulama, haziran ayının ilk yarısına, Rize mandarini meyvelerinin fındık iriliğinde olduğu döneme denk gelmektedir. Gerekirse 2. döle karşı ağustos ayı ikinci yarısından itibaren de ilaçlama yapılır. Ayrıca hasat sonrası ile şubat ayı arasında kış döneminde de ilaçlama yapılabilir. Hangi dönemde olursa olsun ilaçlama tekniğine uygun şekilde yapıldığı taktirde tek uygulama yeterlidir. Eğer bahçede kabuklubitler veya koşniller de bulunuyorsa, yazlık yağların mevcut kabuklubit ve koşnile önerilen dozları kullanılmalıdır.