Zeytin Çiçek Sap sokanı
Calocoris trivialis
Tanımı:
Erginler 7–8 mm boyundadır. Genel görünüş itibarı ile uzunca bir vücut yapısına sahiptir. Renk yeşilimsi olup erkekleri dişilere nazaran daha koyu renklidir. Baş küçük bir üçgen şeklindedir. Antenlerde genellikle sarımsı yeşil renk hâkim olmakla beraber segmentleri arasında renk farklılıkları mevcuttur. Kanatlar şeffaf, damarlar gayet barizdir. Karın kısmı ve bacaklar sarımsı yeşil renklidir.
Abdomenin uç kısmı erkek ve dişide farklı yapılışta olup, erkeklerde bu sivri bir kısımla son bulduğu halde, dişilerde bir yarık şeklinde görülür. Dişiler erkeklere nazaran daha uzunca bir vücut yapışma sahiptir. Şekil itibariyle bir buzu andıran yumurta açık krem rengindedir. Üzeri düz ve pürüzsüzdür.Yumurtadan çıkan ilk nimfler yeşil renklidir.İlk dönemlerde hareketleri nispeten yavaştır.Zaman geçtikçe hareketleri artar ve özellikle son dönemde kanat izleri belirgin hale gelir.
Yaşayışı ve zararı:
Kışı sürgünlerde açılan yarıklar içinde yumurta halinde geçirir. Havaların ısınmaya başladığı mart sonu-nisan başlarında yumurtalar açılmaya başlar. Çiçek salkımlarının belirgin bir hal aldığı bu dönemde tek tük bu zararlının nimflerine rastlanır. Çiçek salkımlarının gelişme periyodu içinde zararlı çıkışında da süratli bir artış görülür. Nimf ve ergin dönemleri tamamen zeytinde geçer. Gerek nimf ve gerekse erginler hortumlarını çiçek tomurcuklarına sokarak beslenirler. Nimfler oburca beslenmeleri sonucu gelişmelerini genellikle nisan ayı sonuna kadar bitirirler ve ergin dönemine geçerler. Cinsel olgunluğa ulaşan dişiler çiftleşmeyi müteakip yumurta koyma boruları vasıtasıyla genç sürgünlerin kabuk kısmı üstünde açtıkları yarıklar içine yumurta bırakırlar. Bir ergin dişi elliye yakın yumurta bırakabilir. Bu zararlı yılda bir döl verir.
C.trivialis önemli bir çiçek zararlısıdır. Çiçek tomurcuklarının belirmesi ve kabarması ile başlayan zarar çiçeklerin meyve bağlamasına kadar devam eder. Zarar nimf devresinde başlamakla beraber ergin döneminde böcek oburca beslendiği için daha da artar. Her iki dönemde de böcek, hortumu vasıtasıyla önce tomurcuğun çanak yaprağını ve daha sonra çiçek iç organlarını emmek suretiyle beslenir. Çanak yaprağının emilmesi sonucu emgi yerinde siyah dairevi bir leke oluşur. Zaman ilerledikçe emgi yeri koyulaşır, çiçek açılamaz, renk kahverengiye dönüşür ve neticede zarar gören tomurcuk kuruyup dökülür. Açılmış çiçeklerde de üreme organlarının tahrip edilmesi suretiyle de zararı devam eder. Normal yıllarda bir çiçek salkımındaki 30–40 tomurcuktan 4–8 tanesi bu zararlıya hedef olmakta ve meyve bağlıyamamaktadır.
Bundan başka bu böcek için tespit edilen diğer bir zarar şekli daha vardır ki bu da ergin dişi tarafından yumurta koymak için genç sürgünler üzerinde ovipozitör vasıtasıyla açılmış olan yaralardır. Böylece sürgünler sanki dolu vurmuş gibi bir görünüm alırlar. Bu gibi sürgünlerde gelişme yavaş olur. Bu zararlı Adana, Aydın, Balıkesir, Bursa, Çanakkale, İzmir, Manisa ve Muğla ili zeytinliklerinde yaygındır.
Konukçuları:
Ana konukçusu zeytindir. Tesadüfen zeytin altlarında bulunan otsu bitkiler ve civarında bulunan meyve ağaçlarında da görülebilir.
Mücadelesi:
1. Kimyasal Mücadele:
A. İlaçlama Zamanının Tesbiti:
Çiçek açım zamanında nimf ve erginlerin zararlı olmaya başladığı nisan sonu mayıs başlarında ağaç basma 25 civarında zararlı tesbit edildiğinde ilaçlamaya geçilir. Bu zararlı ile mücadele zeytin güvesi çiçek nesil mücadelesi ile aynı zamana rastlandığında özellikle bu zararlıya kimyasal bir mücadeleye gerek yoktur. Ancak salgın yıllarında ayrı bir mücadele düşünülür.