FINDIK FİLİZ GÜVESİ
Gypsonoma dealbana
TANIMI:
Ergin yaklaşık olarak 5 mm kadar boyunda olan bir güvedir.Ergin güvenin ön kanatları sütlü kahverengi ve çizgili,beyazdır. Kanadın dip tarafı gri-siyah çizgili, orta kısmı sarı-kahverengi geniş bantlı dış kenar koyu kahverengi çizgilidir.
Arka kanatları ise kahverengi-gri renklidir.Yumurtaları ortalama 0.5 – 0.7 mm boyunda olup mat beyaz,renkli ve
basık görünümlüdür.Larva açık sarı renkte, baş ve ense siyah-kahverenginde seyrek ve kısa kıllarla kaplı olup;
Pupaları ise kızıl kahverenginde ve ortalama 7 – 8 mm boyundadır.
YAŞAYIŞI:
Fındık filiz güvesi kışı larva halinde fındığın dip kısımlarında veya sonbaharda erkek organ, kozalak akarlarının
(Phytoptus avellanae) meydana getirdiği kozalaklara geçmeye başlar ve kışı burada geçirir;fındık bahçelerinde
ilk kelebekler mayıs ayı sonlarında görülmeye başlar.Mayıs sonun doğru erginler görülmeye başlanır ve güveler ortalama
5-6 gün sonra yumurtalarını fındık yapraklarının üst yüzeylerine bırakırlar.Bir dişi güve ortalama 40 yumurta bırakabilir.
Çıkan larvalar yaprağın alt yüzeyine geçerek iki damarın birleştiği yerde 4 – 4.5 ay beslenir ve bu sırada üzeri ağ ve
ağların arasında larva pislikleri bulunur .Fındık filiz güvesi yılda tek döl vermektedir.
ZARARI:
Fındık filiz güvesi larvaları kışladıkları yerlerden çıkıp, ilk zararı temmuz ayında yapraklarda rahatlıkla görülür.
Larva orta damarda bir galeri açar ve beslenmediği zaman orada kolayca gizlenebilir. Sonbaharda larvalar
erkek organlara, göz diplerine ve kozalaklara geçerler. İki erkek organı ağlarıyla birbirine birleştirerek aralarında
koyu renk pisliklerle karışık bir kabarıklık meydana getirilir. Kemirilen erkek organlar gelişemediği için kıvrılır.
Mart ortalarında kozalaklarda beslenenler dışındaki bütün larvalar, sürgünlerin dip muhafaza yaprakları arasında
ördükleri kabarık ağ içerisinde bulunurlar. Henüz gelişmekte olan sürgünler hücuma uğrayınca kururlar, fakat ağ ile
dala yapıştırılmış olduklarından düşmezler. Bu şekilde kurumuş sürgünler filiz güvesinin tipik zarar belirtisidir.
Bir larva ortalama 5 sürgünde zarar oluşturabilir.Böyle göz ve sürgünler koparılınca ortada larva giriş
deliği görülebilir.Sürgünler gelişince larvalar sürgün özünden uca doğru galeri açarak sürgün uçlarının kurumasına
sebep olurlar.Fındık filiz güvesi,üründe yaklaşık olarak %30 a varan zarar oluşturmaktadır.
YAYILIŞI:
Genellikle Karadeniz Bölgesi fındık üretim alanlarında oldukça yaygındır.
KONUKÇULARI:
Fındığa has bir zararlı olup kavaklarda da zararlı olduğu tesbit edilmiştir.
MÜCADELESİ:
Fındık filiz güvesi larvasının asalağı olarak doğada birçok tür belirlenmiştir.Bunlar;Macrocentrus grandi Giodanish,Meteorus fragitis Wesm. dir.Bu parazitoidler fındık filiz güvesine karşı yaklaşık olarak %15 civarında etkinlik göstermektedir. Kimyasal savaşa gerek olup olmadığı ,bahçede yapılacak sayımla belirlenebilir.100 yaprakta ortalama 15 zarar belirtisi olduğu zaman mücadeleye karar verilir. Hasattan sonra yapraklarda orta damarla yan damarların meydana getirdiği üçgen içinde larvaların beslenme arazları iyice belirince mücadeleye başlanmalı, larvaların erkek organlara veya kozalaklara göç ettiği yaprak dökümü başlangıcına ( Eylül sonları) kadar ilaçlama tamamlanmalıdır.